Leven met pijn
Pijn is wat een persoon zegt dat het is op het ogenblik dat het er is. De uitspraak klinkt vaag, maar een echt scherpe definitie van pijn is moeilijk te geven. Dr. Alexander Callewaert en verpleegkundige Kristien Van Herewegen (pijncentrum AZ Blasius) geven uitleg.
Dr. Alexander Callewaert
Arts in pijnkliniek en multidisciplinair pijncentrum AZ Blasius
Hoe kan je pijn omschrijven?
Alexander Callewaert: "Pijn kan omgeschreven worden als een onaangename, sensoriële en emotionele ervaring, al dan niet met de aanwezigheid van werkelijke of dreigende weefselbeschadiging. Pijn is een onaangenaam gevoel, waar het zenuwstelsel bij betrokken is."
Waarom heerst er nog altijd een taboe rond pijn?
Kristien Van Herewegen: "Mensen schamen zich soms omdat hun pijn niet altijd zichtbaar is. Velen stuiten ook op onbegrip omdat hun omgeving vindt dat ze er goed uitzien. Hoewel dergelijke opmerkingen goed bedoeld zijn, zorgen ze voor frustraties."
Kristien Van Herewegen
Pijnverpleegkundige, AZ Blasius
Om pijn goed te begrijpen moet je volgens dr. Alexander Callewaert weten dat er verschillende soorten en types van pijn zijn:
Acute pijn
Dr. Callewaert: "Bij acute pijn is er meestal een dreigende weefselbeschadiging, bijvoorbeeld een hartinfarct of een breuk. Dan is pijn een signaal en moet niet alleen de pijn zelf, maar ook de oorzaak aangepakt worden, zoals het herstellen van de breuk of het plaatsen van een stent. In de meeste gevallen gaat de pijn weg als de oorzaak wordt opgeheven en het weefsel hersteld is."
Chronische pijn
Dr. Callewaert: "Onder bepaalde omstandigheden kan de pijn aanhouden, ondanks de aanpak van de oorzaak en na behandeling met pijnstillers. We spreken dan van chronische pijn vanaf drie tot zes maanden. Chronische pijn is moeilijk grijpbaar omdat er vaak een mix ontstaat van lichamelijke, geestelijke en sociale problemen. Er ontstaat bewegingsangst omdat bewegen pijn doet, met verlies van conditie en nog strammere en pijnlijkere spieren als gevolg. Bovendien is pijn onaangenaam: wie pijn heeft, is vaak niet gelukkig en loopt risico op een depressie. Er is ook een impact op het sociaal welzijn. Mensen verliezen hun werk, ze komen het huis niet meer uit en raken dus ook hun sociale contacten kwijt of krijgen relationele problemen."
Subacute pijn
Dr. Callewaert: "Dit is pijn die meer dan zes weken aanhoudt."
Andere pijntypes
- nociceptieve pijn: kan acuut, subacuut en chronisch zijn. Het kan ontstaan als gevolg van bijvoorbeeld een brandwonde, breuk of verstuiking waardoor een ontstekingsreactie ontstaat die de pijnzenuwen prikkelt. De oorzaak kan ook liggen in de inwendige organen, zoals bij een nier- of galkoliek of gewrichtspijnen zoals bij reuma of bij slijtage.
- neuropatische pijn of zenuwpijn: de oorzaak ligt in een zenuw (bijvoorbeeld bij zona), het ruggenmerg (zoals bij MS) of in de hersenen (zoals na een beroerte). Zenuwpijnen kunnen vaak chronisch worden.
- myofasciale pijnen of spierpijnen: (zoals fibromyalgie) kunnen zeer invaliderend zijn.
- disfunctionele pijn: wanneer pijn aanwezig is zonder organisch aanknopingspunt spreekt men van disfunctionele pijn. Hier is de pijnevaluatie complexer. Zulke pijn is niet ingebeeld, maar er is ook nergens een letsel.
Aanvaarding kan 30% pijnstilling geven. Dat kan het verschil maken. - Kristien Van Herewegen