Dr. Chiel Hex over de samenwerking met het Wit-Gele Kruis in de palliatieve fase

Referentieverpleegkundigen

Verpleegkundigen van het Wit-Gele Kruis zijn opgeleid om oncologische, pijn- of palliatieve (OPP) patiënten goed te verzorgen. Met vragen of in complexe zorgsituaties kunnen ze terecht bij een referentieverpleegkundige. 

Referentiespecialist onco, pijn en palliatieve zorg - Sarah Paulussen - ondersteunt de referentieverpleegkundigen. “Een referentieverpleegkundige heeft een hele hoop kennis over palliatieve zorg op zak, maar kan altijd bij mij en de domeincoördinator terecht voor advies. Ik zorg voor de praktische zaken, volg ontwikkelingen in het zorgdomein op en geef bijscholingen.” 

Meerwaarde voor de huisarts

Zowel Sarah als haar collega’s werkten al vaker met dokter Chiel Hex van huisartsenpraktijk De Oude School te Kortessem samen. “De ervaringen met Dokter Hex zijn een mooi voorbeeld van goede multidisciplinaire samenwerkingen. We werken als team en dat resulteert in kwalitatieve zorg voor de patiënt.”

Continuïteit

Ook Dokter Hex is positief over het referentiedomein OPP van het Wit-Gele Kruis: “Ik weet dat ik op een groot team kan rekenen en dat dit team kan terugvallen op referentiespecialisten en referentieverpleegkundigen. Dat vind ik belangrijk.” 

Communicatie

Bovendien geeft dokter Hex aan dat de communicatie vlot loopt. “Ik krijg regelmatig telefoontjes van de verpleegkundigen. Ook wanneer ik hen toevallig kruis bij een patiënt aarzelen ze niet om me aan te spreken of een vraag te stellen. Die toegankelijkheid loopt in twee richtingen. Ik geef vaker dan vroeger mijn privénummer aan de verpleegkundigen van het Wit-Gele Kruis. Ik kan erop vertrouwen dat ze er geen misbruik van maken.” Sarah bevestigt dat ze hier inderdaad voorzichtig mee omspringen. “We spreken met de arts af hoe hij wilt dat we met hem communiceren of bij welke situaties we elkaar opbellen.”

Via mijnWGK kan je als huisarts parameters van en observaties over de patiënt opvolgen. Dokter Hex gebruikt dit niet systematisch, maar vindt het wel een handige tool wanneer de situatie van de patiënt specifieke aandacht vraagt. 

(Technische) ondersteuning

“Voor de uitlening van hulpmiddelen zoals een spuitaandrijver zoek ik mijn toevlucht bij het Wit-Gele Kruis. Wanneer je met een zelfstandige verpleegkundige samenwerkt, die overigens ook goede zorgen leveren, ben je voor die spuitaandrijver alsnog aangewezen op een dienst zoals het Wit-Gele Kruis of de Mutualiteit.” 

“In deze situaties kan je vaak geen 24 uur wachten. Bij het Wit-Gele Kruis zorgen we ervoor dat hulpmiddelen binnen vier uur geleverd worden,” zegt Sarah.  “Het Wit-Gele Kruis kan snel schakelen,” vult dokter Hex aan. “Een voorbeeld: zowel de thuisverpleegkundigen als ik verwachtten enkele weken geleden dat een patiënt snel zou sterven. We hadden alles voorzien zodat we de comfortzorg konden opstarten. Ondertussen leeft deze patiënt nog. We zetten nu in op wondzorg en ondersteunende zorg. Hierover bel ik twee- tot driemaal per week met het Wit-Gele Kruis. In de tussentijd staat alles klaar mocht de patiënt toch snel achteruitgaan.”

De meerwaarde van het Wit-Gele Kruis voor de patiënt

Aanbod hulpmiddelen

Patiënten zijn steeds vrij in hun keuze voor een thuisverpleegkundige. Wit-Gele Kruis, zelfstandige verpleegkundigen of een andere organisatie voor thuisverpleging: iedereen levert goed werk. Dokter Hex ziet wel een meerwaarde voor de patiënt in een samenwerking met het Wit-Gele Kruis: “Ik geef mijn patiënten mee dat, in een terminale fase waarbij we materiaal nodig hebben, het aanbod van het Wit-Gele Kruis een voordeel is.” 

Expertise in uiteenlopende domeinen

Daarnaast ziet hij de brede expertise van het Wit-Gele Kruis als een voordeel. “Door de grootte van het Wit-Gele Kruis kunnen jullie zich specialiseren in diverse domeinen. Naast de specialisatie in palliatieve zorg, pijn en oncologische zorg, is er ook expertise in andere gerelateerde domeinen zoals voeding en wondzorg.” 

Vertrouwde wijkverpleegkundigen

Vooral de menselijkheid die de vertrouwde wijkverpleegkundige(n) met zich meebrengen is volgens dokter Hex belangrijk voor de patiënt. In de terminale fase vormt het Wit-Gele Kruis een palliatief verzorgingsteam van ongeveer vier verpleegkundigen die dag en nacht instaan voor de zorgverlening. Indien de patiënt al langer in zorg is, zit in dat team minstens één  wijkverpleegkundige(n) die de patiënt al langer kent. “Het is voor de patiënt en mantelzorgers een enorme geruststelling dat hun vertrouwde verpleegkundige(n) ondersteund worden door een specialist in palliatieve zorg.”

Ogen en oren

Dokter Chiel Hex rekent op de thuisverpleegkundigen als zijn ‘ogen en oren’. “Thuisverpleegkundigen hebben meer contactmomenten met de patiënt en diens mantelzorger. Een patiënt houdt zich vaak beter bij de huisarts dan bij de thuisverpleegkundige. Jullie geven dit dan door. Ook wanneer de mantelzorger extra ondersteuning nodig heeft, laten jullie dit weten.” 

Daarnaast beschrijft dokter Hex het als een meerwaarde dat verschillende verpleegkundigen langskomen bij de patiënt. Ze hebben elk een andere kijk en dat draagt bij tot het zorgplan. Ook tijdens zorgoverleggen weet hij de inbreng van de thuisverpleegkundigen te appreciëren: “Jullie zijn vaak de vertaal- of spreekbuis van de patiënt of de familie.”

Palliatieve fase herkennen

Sarah voegt daaraan toe dat de thuisverpleegkundigen van het Wit-Gele Kruis ook een belangrijke rol spelen in het herkennen van de palliatieve fase. “Ik licht regelmatig de PICT-schaal toe aan collega’s. Het is een handige tool om objectief een palliatieve patiënt te herkennen.” 

Toch valt het Sarah op dat wanneer een van de verpleegkundige de palliatieve fase van een patiënt vaststelt, sommige huisartsen dit niet herkennen. Volgens dokter Hex zijn hier meerdere redenen voor: “In de eerste plaats kan iedereen dit wel eens fout inschatten. Ik denk dat vooral de nauwe band en betrokkenheid naar de familie toe een rol kan spelen. Wanneer je een patiënt al lang opvolgt, rol je soms mee in die palliatieve fase zonder dat je dit in de gaten hebt. Bij patiënten die je minder kort opvolgt of die je minder frequent ziet, toont die evolutie zich in grotere stappen.” 

Dokter Hex maakt de bedenking of huisartsen ook meer met schalen moeten werken. “Je mag je gut feeling niet verliezen, maar het kan helpen om dingen te objectiveren. Ik denk erover om de PICT-schaal mee te nemen naar mijn lessen aan de bachelorstudenten geneeskunde van de UHasselt.”

Vroegtijdige zorgplanning

Als huisarts is het jouw taak om concrete afspraken te maken rondom vroegtijdige zorgplanning. Verpleegkundigen zien hier voor zichzelf ook een belangrijke rol weggelegd. “Vaak volgen na het gesprek over vroegtijdige zorgplanning nog vragen van de patiënt of zijn familie. Een thuisverpleegkundige maakt dit bespreekbaar, kadert dit en koppelt dit terug naar mij. Het gebeurt dat een verpleegkundige mij opbelt en vraagt of ik een onduidelijkheid voor de patiënt nog eens wil bespreken tijdens mijn volgende bezoek,” zegt dokter Hex. “Bovendien kunnen jullie de patiënt geruststellen en bevestigen dat wanneer ze extra comfort nodig hebben, wij hier samen voor zullen zorgen.”

Ondersteuning moeilijke handelingen

Collega’s en huisartsen kunnen niet alleen rekenen op advies van een referentieverpleegkundigen, maar ook op ondersteuning bij het uitvoeren van moeilijke technieken. Zo plaatst dokter Hex meestal niet zelf de spuitaandrijver, maar laat hij dit over aan een (referentie)verpleegkundige. 

Ook bij euthanasie is hij overtuigd van de meerwaarde. “Wanneer we euthanasie uitvoeren, vragen we altijd aan de verpleegkundige om op voorhand de leidingen en het infuus klaar te maken en te controleren. Het is aangenaam dat je daar niet mee moet bezig zijn en dat je je kan focussen op je patiënt en het toedienen van het euthanasiemiddel. Het is nog niet voorgevallen dat ik in deze situatie samenwerkte met het Wit-Gele Kruis, een collega van mij deed dit wel en en was hierover heel tevreden. Mocht de situatie zich voordoen, dan is het vertrouwen groot genoeg om dit samen te doen.”

Signaalfunctie tijdens de stabiele fase

Voordat een patiënt in de terminale fase zit, kan er een stabiele fase zijn waarin het als huisarts onnodig is om meermaals per week langs te gaan. Dokter Hex rekent hierbij op de thuisverpleegkundigen om alarmtekens en signalen zoals wonden, vochtophoping en gewichtsverlies te herkennen en deze aan hem door te geven. 

“We hameren erop dat  onze medewerkers oplettend zijn in deze fase,” zegt Sarah,  “Vooral pijncontroles en symptoomcontroles worden nauw opgevolgd. Zeker op pijn moeten we snel inspelen. Bij dringende situaties spoor ik onze medewerkers aan telefonisch contact op te nemen met de huisarts.” Dokter Hex beaamt dit: “Momenteel zien we een evolutie in het gebruik van de pc en applicaties. Maar wanneer je snel advies nodig hebt, is de telefoon het beste middel. Dat gesprek hoeft niet lang te duren. Op twee minuten kan je tot een besluit komen.” 

De terminale fase

Tijdens de terminale fase verkiest dokter Hex telefonisch contact met de thuisverpleegkundigen. Iets wat de medewerkers van het Wit-Gele Kruis goed doen. “De verpleegkundigen komen vaak driemaal per dag bij een palliatieve patiënt. Dat maakt dat je heel wat tussentijdse beoordelingen hebt en dan gebeurt het dat we twee tot driemaal per dag contact hebben om iets kleins aan te passen of om vragen te stellen. Dat verloopt vlot op die manier.”

Werkpunten

“Ik ben heel tevreden over de samenwerking en zie niet direct werkpunten. Wel hoop ik dat in de toekomst de samenwerking tussen specialist/ziekenhuis, huisarts en thuisverpleegkundigen bij kankerpatiënten verbetert door middel van een transmuraal en interdisciplinair zorgplan.” 

Meer informatie & contact

Wil je meer weten over het zorgdomein onco, pijn en palliatieve zorg (OPP)? Neem dan contact op met referentiespecialist OPP Sarah Paulussen of Caroline Munnichs domeincoördinator OPP.

Sarah Paulussen

Referentiespecialist onco, pijn & palliatieve zorg

sarah.paulussen@limburg.wgk.be

+32471543018

Carolina Munnichs

Domeincoördinator onco, pijn & palliatieve zorg

carolina.munnichs@limburg.wgk.be

+32498584678