Thuiszorg maakt topprioriteit van veilige zorg
De aandacht voor kwaliteitsvolle – en dus veilige zorg – is de laatste jaren brandend actueel geworden. Incidenten zoals medicatiefouten en valincidenten komen namelijk nog steeds vaak voor in de thuiszorg. Gebrekkige communicatie en onvoldoende afspraken tussen zorgverleners (artsen, verpleegkundigen, etc.) liggen hier vaak aan de basis. Teneinde gelijkaardige incidenten in de toekomst te vermijden, is een open patiëntveiligheidscultuur essentieel waarin zorgverleners in alle openheid kunnen spreken over de oorzaak van medische fouten zodat ze in de toekomst vermeden kunnen worden.
De UHasselt en het Wit-Gele Kruis Limburg hebben daarom een meting van de patiëntveiligheidscultuur uitgevoerd bij 1.200 thuisverpleegkundigen. De resultaten geven aan dat Wit-Gele Kruis Limburg topprioriteit maakt van patiëntveiligheid. Toch is er nog ruimte voor verbetering.
Een belangrijke voorwaarde voor een veilige zorgomgeving is het ontwikkelen van een open, opbouwende en niet verwijtende patiëntveiligheidscultuur, zeg maar de perceptie en houding van zorgverleners ten aanzien van veilige zorg. “Het begrip ‘cultuur’ is sterk ingeburgerd in sectoren zoals de luchtvaart en defensie en krijgt ook steeds meer voet aan grond in de gezondheidszorgsector”, aldus prof. dr. Dominique Vandijck (UHasselt).
“Een dergelijke positieve veiligheidscultuur wordt gekenmerkt door openheid en vertrouwen, waarbij zorgverleners gestimuleerd worden om (medische) incidenten te melden en bespreekbaar te maken, om er vervolgens uit te leren zodanig dat gelijkaardige incidenten zich in de toekomst niet herhalen.” “Uit wetenschappelijk onderzoek weten we immers dat er 2 tot 3 incidenten voorkomen per 100 huisartsraadplegingen. En deze cijfers zijn vermoedelijk slechts het topje van de ijsberg.”
Dominique Vandijck (UHasselt): “Een constructieve veiligheidscultuur is van groot belang om zorggerelateerde incidenten in de toekomst te voorkomen.”
Positief
De resultaten van de veiligheidscultuurmeting van Wit-Gele Kruis Limburg zijn overwegend positief. Professor Vandijck: “Thuisverpleegkundigen hebben het gevoel dat er binnen het WGK duidelijk aandacht is voor en gewerkt wordt aan patiëntveiligheid.” Vooral de onderlinge collegialiteit ervaren ze als erg positief. Bovendien wordt, aldus de deelnemers, voldoende gecommuniceerd over incidenten. “Hierdoor krijgen ze de kans om te leren van fouten.”
Toch zijn er ook enkele knelpunten. “Medewerkers geven aan dat de onderlinge communicatie tussen andere zorgverleners (huisartsen, kinesisten, diensten voor gezinszorg, etc.), maar ook met ziekenhuizen en woonzorgcentra beter kan”, zegt UHasselt-onderzoekster Melissa Desmedt. “Onvolledige, laattijdige of foutieve overdracht van informatie blijkt een belangrijke oorzaak te zijn van incidenten. Er is met andere woorden nood aan méér acties om de informatieoverdracht tussen ziekenhuizen en woonzorgcentra (bij opname in of ontslag van een patiënt) te optimaliseren.”
Initiatieven
Het Wit-Gele Kruis Limburg is optimistisch over de resultaten. “De sleutel tot verbetering ligt bij het durven aantonen van onveilige zorgsituaties en vervolgens de noodzakelijke veranderingen door te voeren op basis van een gedeelde passie voor kwaliteitsvolle zorg”, aldus Marie-Jeanne Vandormael (kwaliteitsmanager WGK Limburg).
Marie-Jeanne Vandormael (WGK Limburg): “De sleutel tot verbetering ligt bij het durven aantonen van onveilige zorgsituaties en vervolgens de noodzakelijke veranderingen door te voeren.”
Nyree Claes (voorzitter van het WGK Limburg): “In België zijn we de eerste organisatie binnen de eerstelijn die een veiligheidscultuurmeting heeft laten uitvoeren en we zijn positief verrast door de resultaten. Toch zijn we niet blind voor de aspecten waar bijsturing vereist is. “Bij het Wit-Gele Kruis Limburg zijn patiëntveiligheid en het bespreekbaar maken van incidenten dan ook geen loze woorden, maar wel een topprioriteit in onze werking.”
Nyree Claes (WGK Limburg): “Patiëntveiligheid en het bespreekbaar maken van incidenten zijn een topprioriteit in onze werking.”