URL : https://www.witgelekruis.be/artikel/niet-di%C3%ABten-en-toch-niet-eten
Verminderde eetlust Verminderde eetlust

Niet diëten en toch niet eten

1 augustus 2019
6 december 2023

Iedereen heeft al eens wat minder zin in eten. Een offday of de dag ervoor gewoon te veel gegeten? Kan gebeuren. Als je structureel kampt met een verminderde eetlust, is er waarschijnlijk iets anders aan de hand. Wat zijn de oorzaken van een gebrek aan eetlust en hoe krijg je dat hongergevoel weer aangescherpt?

“Lichamelijk gezien kunnen er allerlei oorzaken zijn waardoor je eetlust op een laag pitje staat”, zegt Bart Verkerken, diëtist bij het Wit-Gele Kruis. “De meeste hebben te maken met het spijsverteringsproces en alle organen die daarmee verbonden zijn: chronische darmziekte, problemen met de slokdarm, maagontsteking, maagpijn, migraine, reflux, moeilijk kunnen slikken …”

“De oorzaak hoeft echter niet altijd lichamelijk te zijn. Stress bijvoorbeeld heeft een grote impact op je lichaam. In een toestand van stress staat de maag onder spanning, waardoor het verteringsproces veel langzamer gaat en eten soms nagenoeg onmogelijk blijkt. Ook een depressie kan op lichamelijk vlak – naast veel problemen met (in)slapen – eetproblemen met zich meebrengen. Het gevoel van uitzichtloosheid, zinloosheid en vooral lusteloosheid hebben een grote weerslag op de eetlust.”

Welk effect hebben geneesmiddelen op de eetlust?

“Vaak zijn ze een noodzakelijk ‘kwaad’ om een bepaald lichamelijk of geestelijk probleem op te lossen. Helaas hebben alle medicijnen ook bijwerkingen. De meest voorkomende zijn naast maag- en hoofdpijn, ook een vermindering van de eetlust. Een extreem voorbeeld hiervan is chemotherapie, dat een grote impact kan hebben op je eetgedrag. Niet enkel kan je eetlust verminderen, eten gaat ook anders smaken, je kan een afkeer krijgen van bepaalde gerechten of voedingsmiddelen, last hebben van misselijkheid, een pijnlijke mond of keel … Tot slot kan ook ouder worden ervoor zorgen dat je geur- en smaakbeleving vermindert (zie Gezond thuis editie 95). Dat kan als gevolg hebben dat er nog maar weinig interesse en motivatie is om te eten, wat dan weer zowel de kwantiteit, de kwaliteit als de variatie van de voeding beïnvloedt.”

Geen eetlust

Wat gebeurt er als je lange tijd te weinig eet?

“Wanneer je langere tijd te weinig energie en voedingsstoffen inneemt, treedt ondervoeding op. Hierdoor ga je vermageren, maar zal ook je spiermassa verminderen en je lichaam slechter functioneren. Om zo lang mogelijk te kunnen genieten van gezonde en kwalitatieve levensjaren is een gezonde voedingsstatus belangrijk. Veel eten is meestal niet nodig. Letten op wat je eet des te meer.”

Feit: Iets meer dan een op tien Belgische ouderen is ondervoed. Uit de NutriAction II-studie van februari 2013 bleek dat 45% van de 3.641 gescreende zeventigplussers risico loopt op ondervoeding; 12% was werkelijk ondervoed. De incidentie was bovendien hoger bij ouderen in woonzorgcentra (16% ondervoed) en in ziekenhuizen (30 tot 40% ondervoed) dan gemiddeld bij thuiswonende ouderen (13% ondervoed).

In de kijker: eten en slikstoornissen

Slikstoornissen (dysfagie) zijn een onderkend en groeiend probleem in onze samenleving. Naar schatting lijdt minstens 60% van de bewoners in woon- en zorgcentra aan slik- en/of  kauwproblemen. Oorzaken zijn neurologische aandoeningen zoals parkinson en alzheimer, spierziekten, een beroerte, hoofd- en keelkanker en gewoon ouderdom. Kleine wijzigingen in de bereiding, presentatie of samenstelling van voedingsmiddelen kunnen voor deze patiënten een groot verschil maken. Sappen binden gebeurt bijvoorbeeld vaak met instant of klinische producten. Maar die zwakken de smaak en geur af of geven een minder aangenaam mondgevoel. Het is beter om de samenstelling van de sappen zelf aan te passen en zoveel mogelijk te kiezen voor groenten of fruit die van nature dikkend werken.

Serveer bijvoorbeeld een appelsmoothie in plaats van appelsap te binden en dik eventueel verder aan met yoghurt of plattekaas. Zo verkrijg je meer essentiële voedingsstoffen.

Tips om de eetlust aan te wakkeren

  1. Start iedere warme maaltijd met een lichte salade van rauwkost (zie recept onderaan de pagina). Dit geeft een signaal aan je maag en spijsverteringsstelsel dat ze in actie moeten komen.

  2. Vermijd zo veel mogelijk geraffineerde en industriële producten, en alles wat onnodig zoet is. Deze producten zijn een ware aanslag op je hongergevoel.

  3. Drink geen water of iets anders vlak voor of tijdens de maaltijd. Dit geeft je al snel een gevoel dat je genoeg hebt.

  4. Zorg voor een ontspannen sfeer aan tafel. Dek de tafel gezellig en neem je tijd voor de maaltijd.

  5. Lichaamsbeweging bevordert het hongergevoel. Een blokje om of regelmatig de benen strekken kan al helpen.

  6. Verandering van spijs doet eten: varieer met smaken, kleuren en textuur.

  7. Last van mondproblemen? Ga niet te snel over op vloeibare of gemalen voeding. Kauwen bevordert de speekselsecretie en de vertering.

  8. Voorzie voldoende extra eetmomenten. Plan voldoende tussendoortjes in. Verdeel de hoofdmaaltijd eventueel over meerdere eetmomenten. Je kunt beter zeven keer per dag een klein beetje eten dan tweemaal per dag met veel tegenzin.

  9. Eet je kleine porties? Zorg er dan voor dat die toch alles bevatten wat je nodig hebt. Leng vaste voeding dus nooit aan met water, maar met melk of room.

Tip van de expert
Medicatie
Preventie
Voeding
Zelfzorg