Glaasje minder? Goed idee!
Het dagelijks gebruik van alcohol is bij senioren de laatste tien jaar verdubbeld en er is in die leeftijdsgroep een toename van het aantal zware drinkers en van problematisch gebruik van alcohol. Karen Vanmarcke en Jasmien De Doncker van VAD (Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs) lichten toe.
Jasmien De Doncker
- Medewerker bij het Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs
Jasmien De Doncker: “Er bestaan verschillende soorten alcoholgebruik. Er is het verantwoorde gebruik, gevolgd door het riskante gebruik. Bij dat riskante gebruik is er nog geen sprake van gezondheidsschade (bv. iemand die drinkt en zich in het verkeer begeeft, of iemand die medicatie inneemt in combinatie met alcohol). Bij schadelijk alcoholgebruik is er gezondheidsschade op fysiek, psychisch of sociaal vlak. Tot slot is er de evolutie naar problematisch gebruik, met grotere hoeveelheden alcohol en het risico om te evolueren naar afhankelijkheid.”
Zijn oudere personen gevoeliger voor alcoholgebruik?
Karen Vanmarcke: “Oudere personen hebben bepaalde specifieke kwetsbaarheden, bv. het vaak nemen van medicatie en de verandering in stofwisseling. Daardoor geeft eenzelfde hoeveelheid alcohol een hoger bloedalcoholpercentage, een lagere tolerantie, snellere intoxicatie en meer
kans op orgaanschade, omdat de alcohol langer in het lichaam blijft. Hun verhoogde kans op gezondheidsproblemen, zoals diabetes of hypertensie, maakt hen kwetsbaarder voor de negatieve gevolgen van alcohol en zorgt dat het ziektebeeld verergert.”
Jasmien De Doncker: “Te veel alcohol veroorzaakt gezondheidsklachten zoals leverklachten, overgewicht, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, maag- en darmproblemen. Er zijn ook veel soorten kankers die ermee samenhangen. Te veel alcohol schaadt bovendien de hersenen en het zenuwstelsel. Depressieve klachten, angsten, slaapproblemen en problemen op vlak van seksualiteit, geheugen, concentratie of evenwicht kunnen eveneens verband houden met een hoog alcoholgebruik. De mate waarin iets zorgwekkend is, is individueel te bepalen.”
Karen Vanmarcke
- Medewerker bij het Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs
Als er een probleem is, hoe ga je er dan het best mee om?
Karen Vanmarcke: “Het bespreekbaar maken is de boodschap. De eerste stap is om mantelzorgers, familieleden en hulpverleners bewust te maken van die verhoogde kwetsbaarheid van oudere personen. Ouderen hebben recht op informatie over de risico’s van alcohol drinken gecombineerd met hun veranderende lichaam.”
Jasmien De Doncker: “Het is niet altijd eenvoudig om het probleem te detecteren, omdat de signalen of klachten van problematisch of risicovol alcoholgebruik vaak gelijklopen met de normale klachten van het ouder worden, zoals vallen, slecht slapen, verminderde mobiliteit, concentratie- of geheugenproblemen, beven, trillen, slaap- en spraakproblemen.”
Wat is de rol van de mantelzorger?
Jasmien De Doncker: “Als mantelzorger heb je de taak om het bespreekbaar te maken, om je familielid te durven aanspreken op een niet-veroordelende manier en hem of haar te informeren en te wijzen op bepaalde risico’s. Het familielid kan steeds kosteloos terecht bij De Druglijn voor informatie en adviezen. Ook kan je contact opnemen met de huisarts. Hij/zij is vaak een vertrouwenspersoon en is goed geplaatst om het gebruik verder in kaart te brengen en te bespreken.”
Karen Vanmarcke: “Mantelzorgers hebben een belangrijke signaal- en detectiefunctie. Maar we mogen niet verwachten dat mantelzorgers alles op zich nemen.”