Sondes en katheters

Sondes en katheters worden geplaatst om vloeistoffen (vocht, voeding, medicatie,...) in het lichaam te brengen, maar ze kunnen ook als doel hebben om vloeistoffen uit het lichaam te laten vloeien.

Hoe kunnen we jou helpen?

Onze verpleegkundige staat in voor:

toezicht van de sonde of katheter (controle insteekplaats, werking, verband, het correcte gebruik )
katheter aanprikken of plaatsen van de katheter/sonde
verbandwissel
medicatie, voeding, vocht toedienen
spoelen en/of afsluiten van de katheter of sonde
verwijderen van sommige katheters en sondes
informatie geven over jouw sonde of katheter
indien aangewezen ook aanleren van de zorgen

Waarvoor kunnen sondes en katheters gebruikt worden?

Hieronder geven we een overzicht van de meest gebruikte sondes en katheters in de thuiszorg. Heb je een vraag over een andere soort katheter, sonde of een drain? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen en te bespreken wat er mogelijk is.

Toedienen van vloeistoffen

Toediening van medicatie en vocht

Voor toediening van medicatie die niet via de mond of de huid verloopt, kan je arts of verpleegkundige in bepaalde gevallen een katheter plaatsen. Dit kan nodig zijn omwille van een medische reden of omdat de toediening voor jou meer comfortabel en/of veilig is. De meest voorkomende katheters om medicatie toe te dienen zijn:

Centraal veneuze katheter

Wat?

Een centraal veneuze katheter wordt tot in een groot bloedvat geplaatst om medicatie of infuusvloeistoffen toe te dienen. De plaatsing gebeurt in het ziekenhuis.

Doel?

Deze katheters worden gebruikt voor langdurige toediening van vocht en voeding, toedienen van cytostatica, bloed of medicatie (bijvoorbeeld antibiotica, pijnstillers, geneesmiddelen tegen schimmels). Ze kunnen ook gebruikt worden om een bloedafname uit te voeren.

Duur?

Centraal veneuze katheters kunnen voor lange termijn gebruikt worden.

Voorbeelden die in de thuissituatie gebruikt worden:

de poortkatheter
de Hickmann katheter
PICC katheter

Lange veneuze katheter

Wat?

Een lange veneuze katheter wordt in de arm geplaatst, maar wordt niet zo ver doorgeschoven in het bloedvat als een centrale katheter. Hij wordt eveneens in het ziekenhuis geplaatst.

Doel?

Deze katheter wordt gebruikt voor de middellange toediening van vocht en voeding. Denk hierbij aan toediening van antibiotica, voedingsstoffen voor een kortere periode en toediening van vocht.

Duur?

De katheter is een oplossing voor de middellange termijn.

Voorbeeld dat in de thuissituatie gebruikt wordt:

de Midline katheter

Perifere katheter

Wat?

De perifere katheter wordt geplaatst door onze verpleegkundigen en is een korte katheter die ter hoogte van het aangeprikte bloedvat blijft.

Doel?

Hij kan gebruikt worden voor het toedienen van vocht en medicatie die niet te prikkelend is voor kleinere bloedvaten.

Duur?

Deze katheter wordt voor toedieningen voor een korte periode gebruikt. Hij moet ook herplaatst worden indien er tekens van infectie zijn of als hij niet meer functioneert.

Subcutane katheter

Wat?

Een subcutane katheter wordt onderhuids geplaatst door onze verpleegkundige. Na het toedienen van de medicatie kan de katheter ter plaatse blijven voor de volgende toedieningen.

Doel?

De katheter wordt gebruikt om een product doorlopend of op regelmatige tijdstippen aan een lage dosis gedurende langere periode toe te dienen. Voor bijvoorbeeld de toediening van groeihormonen, insuline of pijnmedicatie.

Duur?

Deze katheters zijn bedoeld voor de korte tot middellange termijn. Ze moeten ook best om de paar dagen vervangen worden afhankelijk van het doel en het gebruik.

Toediening van voeding

Sondes en katheters kunnen ook in het lichaam gebracht worden om voeding toe te dienen.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee vormen om voeding toe te dienen:

Zonder gebruik te maken van het spijsverteringsstelsel:
Vloeibare voeding kan toegediend worden zonder gebruik te maken van het spijsverteringsstelsel en wordt dan rechtstreeks in de bloedbaan gebracht. Dit gebeurt meestal via een centraal veneuze katheter. Zo wordt het toegediend in een groot bloedvat. Dit wordt totale 'parenterale voeding (TPN)' genoemd.
Meer weten over TPN?
Met gebruik van het spijsverteringsstelsel:
De vloeibare voeding kan ook via een sonde in het spijsverteringsstelsel ingebracht worden. Dit kan een via een maagsonde, ingebracht via de neus, of via een sonde die in het ziekenhuis rechtstreeks in de maag geplaatst wordt. Deze laatste kan langer blijven zitten en is comfortabeler. Deze voeding wordt 'sondevoeding' genoemd.
Alles over sondevoeding thuis

Verwijderen van vloeistoffen en afvalstoffen

Blaaskatheters

We helpen je bij het inbrengen en verzorgen van je blaaskatheter. In bepaalde situaties kunnen we de sondagetechniek aan jou of je mantelzorger aanleren. Je thuisverpleegkundige geeft je ook advies over hoe je infecties kan voorkomen en welk materiaal terugbetaald wordt.

Een blaaskatheter is een vaak eerder soepele slang waardoor urine uit de blaas kan wegstromen. Een blaaskatheter die via het plaskanaal wordt ingebracht kan voor een langere periode worden geplaatst (verblijfsonde) of kan éénmalig/ verschillende keren gebeuren zonder dat de sonde ter plaatse blijft.

Een suprapubische blaassonde wordt boven het schaambeen door de huid rechtstreeks in de blaas geplaatst om zo urine te laten aflopen. Dit gebeurt via een kleine incisie, net boven het schaambeen. Het plaatsen van een suprapubische sonde is een steriele handeling die door de arts in het ziekenhuis moet gebeuren. De sonde moet vervangen worden in functie van het type materiaal en risico op verstopping. De eerste vervanging gebeurt door een arts, de volgende vervangingen kunnen door een verpleegkundige gebeuren.

Een blaaskatheter kan ook gebruikt worden om in sommige gevallen de blaas te spoelen. Bij een blaasspoeling brengen we via een sonde vloeistof (eventueel met geneesmiddel) aan in de blaas waarbij de vloeistof onmiddellijk wegloopt.

Meer over een blaasspoeling

Dialysekatheter

Peritoneale dialyse:
Wanneer de nieren onvoldoende werken, kan 'peritoneale dialyse' hun functie overnemen. Er wordt een dialysekatheter in de buik geplaatst waarlangs vloeistof in het buikvlies gebracht wordt om afvalstoffen en een teveel aan vocht uit het lichaam te verwijderen.
Meer over thuis dialyse krijgen
Hemodialyse:
Indien je geen dialyse langs je buikvlies kan krijgen zal je 'hemodialyse' in het ziekenhuis krijgen. Hiervoor kan een speciale verbinding tussen je bloedvaten gemaakt worden ter hoogte van je onderarm/pols. Dit wordt ook wel een ‘fistel’ of ‘shunt’ genoemd. Of er kan ook beslist worden om een hemodialysekatheter te plaatsen. Deze katheter is ook een centrale katheter ingebracht in de hals, ter hoogte van het sleutelbeen of in de lies. Zowel de fistel als de hemodialysekatheter zullen steeds door de verpleegkundigen in het ziekenhuis verzorgd worden wanneer je je dialyse krijgt.

Praktisch

Hoeveel kost het?

Het Wit-Gele Kruis factureert jouw verzorging rechtstreeks aan je ziekenfonds. Daarom hebben we voor de uitoefening van de zorg altijd een doktersvoorschrift nodig. Alleen zo betaalt je ziekenfonds de toegediende zorgen aan ons terug.

De wet bepaalt dat een beperkt aantal zorgen niet terugbetaald worden. Hiervoor vragen we een vergoeding. Informeer ernaar bij je zorgaanvraag.

Lees meer over de prijs van thuisverpleging en eventuele tegemoetkomingen.

Waar kan de verzorging doorgaan?

Het Wit-Gele Kruis biedt niet alleen zorg aan huis. Je bent ook welkom in een van onze verpleegposten in jouw buurt. Maak een afspraak en kom langs op het tijdstip dat voor jou past. We kunnen je ook op een andere locatie (school, werk, op vakantie, …) verzorgen.

Wanneer kan de zorg doorgaan?

We zijn er voor jou elke dag, de klok rond. Ook tijdens de weekends en op feestdagen. Afhankelijk van de zorgnood bepalen we samen met jou het tijdstip. Indien het nodig is, staat er ook een verpleegkundig nachtteam voor je klaar.

Lees meer over het tijdstip van de zorg.

Bekijk alle praktische informatie Bekijk alle praktische informatie

Een zorg of informatie aanvragen?

Wat is de locatie van de zorg?